dinsdag 31 januari 2012

Tegen de avond heb ik een rondje gelopen. Het is bijtend koud, maar ik kan ertegen. Het zal me benieuwen of we dit jaar weer een Tocht der Tochten krijgen. Het meer hier heeft vooral ijs aan de rand.

Trouwens, dat eskimo's zoveel namen voor sneeuw hebben schijnt een broodje aap verhaal te zijn. Dat las ik op Wikipedia en als het op Wikipedia staat... Het was in ieder geval een aannemelijk verhaal. En zo zijn er wel meer dingen waarin ik jaren heb geloofd en die nu onzin blijken te zijn. Waarom moet ik nu ineens aan Joris Driepinter denken?

maandag 30 januari 2012

Het is altijd goed om een plan te hebben. Zo was het plan om vanochtend eerst een wandeling te maken... Het was wel grijs, dus ik twijfelde een beetje maar ik weet ook dat het ALTIJD de moeite waard is. Dus hup, het thermische ondergoed uit de kast gevist en er op uit! In het bos staken deze wanten parmantig de lucht in. O, die zal het vandaag koud hebben...

Van de sneeuw maakte een paar foto's zonder goed te kijken wat er nu op stond. Dat had ik beter wel kunnen doen, want thuis zag ik dat het hele mooie kristallen waren. Het is ook meer poeder dan sneeuw. Hoe zouden de eskimos dit sneeuwtype noemen?

Met de flitser in de aanslag liep ik langs de boom waar de suikermycena's groeiden. Die waren er niet meer, afgezien van wat oude uitgedroogde exemplaren. Wat ik wel zag waren deze sporenkapsels. Ook heel klein en lastig te zien met het blote oog.

Toen het flitsen weer van alles zichtbaar maakte en ik toch vooral moet oefenen met dat ding, liep ik door naar Friese Veen. Er groeit overal mos maar het is makkelijk als je er niet helemaal gestrekt voor hoeft... dus het liefst op een handige hoogte. Dit is hetzelfde mos, misschien zelfs hetzelfde kapsel, als op de foto van het vorige logje. Ander licht en dus een totaal andere sfeer. De details zijn wel beter zichtbaar. Dat is dan weer een voordeel. Dit kapsel is nog in de groei.

Het komt er zo uit te zien, met gele tandjes aan de voorkant. Dit is gewoon dikkopmos (Brachythecium rutabulum).

Op een bemost afdakje - kon ik lekker op leunen - vond ik deze sporenkapsels. Ze waren niet zo hoog en zagen er nogal koddig uit. Eerst dacht ik dat de vorm het gevolg was van de kou, maar dat zal wel niet. Het lijkt wel of deze een snottebel heeft. En ernaast komt nog een ander kapsel omhoog.

Dit is duidelijk familie... of ze niet helemaal goed gelukt zijn. Misschien is dit een kenmerk van de soort, dat maakt het op naam brengen weer makkelijker. Ik ga eens op onderzoek uit.

Kortom: het was inderdaad weer de moeite waard! Het was best koud en dat voelde ik vooral in mijn vingers. Verder ging het wel. Het was wel zaak om niet te lang op één punt stil te blijven staan. Als ik iets aan het fotograferen ben dan vergeet ik alles en voel ik niets meer, ook niet hoe koud ik het heb of dat mijn spieren er genoeg van krijgen. Dat is nog eens flow...

11 februari
Het groene mos is gedraaid knikmos (Bryum capillare). Het rode mos met de tandjes is gewoon dikkopmos (Brachythecium rutabulum, met dank aan Albertine). De bovenste foto is van mos dat op levende boomschors groeit. Wat dit is moet ik nog uitzoeken.

zaterdag 28 januari 2012

Het mos is momenteel zo prachtig. Ik ben er vanochtend weer voor op de knieën gegaan.

En terwijl ik half op het pad lag om een bevroren waterdruppel te fotograferen, kwam er iemand van Natuurmonumenten voorbij. Het nieuwe natuurbeleid wordt voelbaar. Daarom is het goed als er zoveel mogelijk mensen lid worden en dat kan al voor twee euro per maand! Dus....

vrijdag 27 januari 2012

Geen wonder dat het mos zo groen lijkt in deze periode. Het is druk met het vormen van sporenkapsels. Met knikkende knietjes staan ze bijeen. Aandoenlijk...
Al gauw zal het bruine vliesje, het kapseldeksel, eraf vallen. Het lijkt op een snaveltje, dus... is dit nu een gesnaveld kapseldeksel? Dat zoeken we op! Daar heb ik nog een boekje van... :-)
Ik dacht eerst dat dit sterrenmos was, maar als je kijkt naar het groen dan is dat het duidelijk niet... Het zou knikmos kunnen zijn. Nu ik wat heb rondgekeken op sites van mensen die er duidelijk wel verstand van hebben, hou ik het maar even gewoon bij mos.
Het kapseldeksel zit onder het huikje, hier het bruine vliesje. Het deksel kan gesnaveld zijn. O, er is weer zoveel te weten....

donderdag 26 januari 2012

Een impressie van de wandeling afgelopen dinsdag in de buurt van het boomkroonpad bij Borger. Met de nieuw opgedane kennis over schorskevers werkte dit stuk hout als een magneet.

De route leidde over een heideveld langs de schaapskudde. Het ging er hard om weg... gelukkig zijn ze vrij schuw.

Ik wilde een foto van twee koppen maken. Maar ja, je kunt niet alles hebben! Achteraf bezien heb ik eigenlijk wel alles: de voorkant én de achterkant :-)

Onderweg kwamen we lang verschillende vennen. Het was volkomen windstil en dit was een perfecte plek voor landschapsfoto's. Al was de werkelijkheid nog veel mooier!

De kleuren waren heel bijzonder. Wat het oranje spul op deze foto is weet ik niet. Maar even verderop stonden er rode polletjes mos.

Dit is ruig haarmos (Polytrichum piliferum). De macrolens had ik helaas niet bij me, dus ik heb het een beetje op de gok geschoten met de zoomlens. Een plek om nog eens naar toe te gaan met de hele foto-uitrusting..

En dit was het laatste vennetje op de route. Het was weer genieten!

woensdag 25 januari 2012

Inmiddels ben ik wat meer te weten gekomen over de makers van deze houtsnede. Het is het werk van schors- of bastkevers (Scylotidae). Er zijn soorten die voorkeur hebben voor levend, nat hout en soorten die juist in droog hout zitten. Alleen de laatste eten ook ons houten meubilair op.

In de foto is de weg van ei tot kever terug te vinden. De vrouwtjeskever vreet tussen schors en bast de moederkamer of broedkamer waarin ze eitjes legt. Hieronder is een hogere vergroting te zien. De larven die uit de eitjes komen vreten zich een weg door het hout. De gangen worden steeds breder en eindigen in een nis of poppenwieg. Daar verpopt de larve tot een kever. De kever eet zich een weg naar buiten - wat resulteert in gaatjes in de schors. Het patroon in de bast is soortspecifiek.

Het is misschien toch de letterzetter geweest... (Ips typographus), omdat hij aan weerszijden van de moedergang de eieren in nisjes afzet.

Op Wikipedia vond ik deze mooie tekening, behorend bij de letterzetter.

Nou, zo heb ik toch weer wat opgestoken! Het verbaast me iedere keer weer dat me na een paar jaar fotograferen nog steeds nieuwe dingen opvallen. Vooral als het zoiets algemeens is als dit. Ik loop wel te speuren maar laat me ook vaak leiden door het licht dat net ergens op valt. En zo ging het ook hiermee.

dinsdag 24 januari 2012

Als ik me niet vergis is dit een korstmos genaamd Thamnolia vermicularis. Er is geen Nederlandse naam voor. In het Zweeds heet het masklav.... Ja, internet is prachtig. Als je eenmaal een klein houvast hebt gevonden, zoals een plaatje, kun je maar verder puzzelen. Ik merk dat ik dat ik dat erg leuk vind.

Maar wat betekent masklav? Daar kom ik zo snel niet achter. Lav is mos, lijkt me. Nu mask nog... Ondertussen vond ik wel een Zweedse site met een heel verhaal over dit spulletje. Tot mijn verbazing kan ik het grotendeels volgen (denk ik tenminste...). Zo staat er: 'Masklav, Thamnolia vermicularis, är en märklig lav.' Nou inderdaad, ik vind het ook een merkwaardig mos :-)

maandag 23 januari 2012

zaterdag 21 januari 2012

Het strijklicht van de laagstaande zon maakt details beter zichtbaar.

Kleine hoogteverschillen worden geaccentueerd door schaduw.

Maar wat is hier gebeurd? De uitgesleten sporen gaan van dun naar dik en eindigen in een warrige ster. En in de schors zitten gaatjes, die ik ook al had gezien op bomen die nog wel overeind stonden.

Dit zijn waarschijnlijk de sporen van houtworm. Het vrouwtje legt eitjes in het hout. De larve graaft vervolgens een gang. Mooi is het te zien hoe hij al etend dikker is geworden om zich uiteindelijk een weg naar buiten te boren, de wijde wereld in. Dan zal zo'n uitvliegopening wel boven een ster horen. Dat ga ik nog eens bekijken. Eén vraag nog: waarom eindigt een lijn in een ster met een aantal korte lijntjes? Is het een lastige klus om uit te breken en doet hij er even over... onderwijl hier een daar een hapje nemend en een dutje doend? Slaapt een houtworm? Die larve moet ook nog een kever worden. Misschien gebeurt dat dan voor het uitvliegen..

De best borende houtwormen kunnen het dan zonder ster en vice versa. Al is de dikte van de schors ook een factor... Mijn hemel, als je toch ook na gaat denken komen er steeds meer vragen op....

vrijdag 20 januari 2012

Een vreemde vondst. Nu ik heb gezien dat er op boomschors van alles te vinden is, loop ik overal te speuren. Zo vond ik een heel klein takje in de vork van een boom. En deze zwammetjes lijken niet klein...

... maar toch zijn ze kleiner dan een centimeter! Dit takje is ook alles wat ik zag. Het kan zijn dat iemand het heeft gevonden en daar heeft neergelegd. Vermoedelijk is het uit dezelfde boom gevallen.

Ik heb het van alle kanten gefotografeerd en gelukkig scheen de zon zodat het zonder flitser kon.

Thuisgekomen heb ik geprobeerd om ze op naam te brengen. Dat bleek weer een lastige klus. Ik wou dat er een zoekfunctie was waarbij je een foto kon uploaden en vergelijken met wat er op internet te vinden is. Je kunt wel kijken of je eigen foto al ergens is gepubliceerd met Tineye. Maar een vergelijkbare foto zoeken is een ander verhaal. Ik ga nog wel even wat dingen proberen...

Toch is het iedere keer weer kicken om iets te vinden wat ik nog nooit eerder heb gezien. En wat ik me ook afvraag... hoe zitten ze op de tak? Zijn het kommetjes of parapluutjes? Hoe dan ook... het is mooi spul!

Succés! Het duurde even maar ik heb ze toch gevonden!! Zoekterm: plaatjeszwam op ongesteelde hoed. Dit is het harig dwergoortje (Resupinatus applicatus). En verder wordt er weinig over vermeld. Volgens soortenbank is hij vrij algemeen al hebben ze maar één foto. Dus ik kan de mijne wel opsturen. Je hebt ook nog een kaal dwergoortje... ik vind deze eigenlijk best wel kaal. Een extra reden om de foto op te sturen naar nederlandsesoorten.nl.

En de site nederlandsesoorten.nl heeft weer connecties met de Encyclopedia of Life. Dat vind ik nu weer leuk.

donderdag 19 januari 2012

Eerst maar even een zonnige, berijpte binnenkomer... Dan is de rest misschien wat beter te behappen.

En dan nu even over de springstaarten! Met een flitser is het hele kleine dat zich in donkere hoekjes ophoudt makkelijker te fotograferen. Toen ik door het bos liep schoten mij de springstaartjes te binnen... dat zou nu ook een makkie moeten zijn. Ze zijn ongeveer een millimeter en vallen vooral op wanneer ze wegspringen. En prompt zag ik ze springen op een vermolmde boomstam. Nu zijn ze nogal algemeen, maar toch - toevallig was het wel.

Ze zijn een beetje koddig met die haren op hun bolle achterkant. Verder hebben ze zes poten, maar schijnen minder aan insecten verwant te zijn dan schaaldieren (bron: wikipedia). Veel informatie staat er niet. Wel vond ik er een mooie tekening.

CollembolaBMNH
Weer zo'n klein beestje met veel erop en eraan. Bijna onzichtbaar, als je er niet met je neus bovenop zit. Nu zijn ze ook weer niet zo mooi dat je zou willen dat ze een paar centimeter groot waren én ver konden springen. Dat zou een raar gezicht zijn...

woensdag 18 januari 2012

De laatste foto's van de 'frosty bonnet' (Mycena adscendens). Frosty slaat op de korreltjes op zijn hoed, maar nu is het helemaal toepasselijk.

Het hoedje is maar 1-3 millimeter en toch zit alles erop en eraan. Dat vind ik altijd zo wonderlijk. Waarom groot als het ook klein kan? En wat was er eerst? Affijn...

Vaak zie ik op foto's van paddestoelen met hoedjes nog wel ergens een spinnetje. Het zou wel een klein wonder zijn als hier nu ook nog een piepklein spinnetje onder zat. Nog niet gezien....

En ik weet wel dat we de tegenwoordig paddeNstoelen schrijven, maar daar doe ik niet aan. Degene die dat heeft bedacht is een pannekoek!

Ik heb net even gekeken op de site van Onze Taal. Het hangt er maar vanaf of je uit gaat van het Witte Boekje of het Groene Boekje. Het Witte Boekje is wat minder streng in de leer. Voor mij het Witte Boekje dus!

dinsdag 17 januari 2012

Een impressie van de sfeer gisterochtend bij landgoed De Braak. Boom van de ene kant...

Wat is dat toch met open hekjes? Net als lege bankjes en mooie lantaarnpalen nodigen ze altijd uit tot een foto.

... en van de andere kant. Dus als je je bij de vorige foto nog afvroeg waar die lange schaduwen vandaan kwamen...

Blaadjes hebben ook 'iets'. Ze zijn teer en vergankelijk.

Varens zijn altijd prachtig, in de krul of met sporendoosjes op de onderkant.

En naast al dat moois waren er ook nog druppels te bewonderen, daar waar de zon erbij kon. Dit zijn van die ochtenden waarop je eigenlijk niet naar huis wilt.

maandag 16 januari 2012

Zo'n morgen was het! Alles was berijpt en er lag ijs op het water. Aan de rhododendron hingen dikke bevroren druppels. En de frosty bonnet.... was frosty! Maar dat is voor later...
Morgen weer!

Momenteel ben ik 'vrij'. Geen ideale situatie en hopelijk duurt het niet lang, maar al die ochtenden dat ik naar het werk fietste en dacht.... kon ik maar even het bos in.. die haal ik nu dubbel en dwars in. En wat is het een mooie januari!

OK, nu dus maar even aan de bak. Want anders zit ik de hele middag foto's te bewerken en dat is nou ook weer niet de bedoeling.

zondag 15 januari 2012

Tot mijn grote verrassing vond ik afgelopen week deze wants, half verscholen achter een stukje boomschors. Het is de groene stinkwants (Palomena prasina), maar dan in winterkleed. Vlak voor de winterslaap kleurt hij geheel bruin, om in de lente weer groen te worden! (bron: Wikipedia)

Met een klein takje gaf ik hem een zacht duwtje zodat hij wat beter te zien was. Ze schijnen zich inderdaad te verschuilen in scheuren in bomen, dus dat klopte helemaal (altijd fijn :-)).

De afgelopen jaren heb ik verschillende malen een wants gefotografeerd. Nu ik las dat er vijf nimfstadia zijn (eerste - vijfde instar), heb ik gekeken wat ik nu eigenlijk had gezien. Op wikipedia staat een mooie uitleg met plaatjes en ik zou zeggen dat dit de vierde instar is. Gekiekt op 28 juni 2009.

Deze nimf is drie weken later gefotografeerd op 19 juli 2009. Hij is iets zwarter maar lijkt me in hetzelfde stadium te zitten. Nimfen die vroeger in het seizoen zijn uitgekomen hebben meer groen dan die uit een later seizoen. Zou juli al als een later seizoen gelden? Of is dit toch een volgend stadium...

Dit wantsje zou een vijfde instar kunnen zijn. Hij is beslist nog niet volwassen. Had ik hem maar van boven gefotografeerd! Maar ja, dat wordt zo'n saai plaatje en dus doe je dat meestal niet. Deze vond ik op 27 juli 2009.

Nu is het leuk om komend jaar ook de andere stadia te vinden en - helemaal leuk - de eitjes! Ik word een echte nerd...